Rozmowa z Pawłem Twardowskim, skarbnikiem gminy Czarny Bór, rozmawia: Marlena Moliszewska-Gumulak, FRDL.

Tekst ukazał się w 24. numerze dwutygodnika Wspólnota, który jest Partnerem Medialnym VI Krajowego Kongresu Forów Skarbników

„Nieprzewidywalność prawa i brak jasności w zakresie sposobu finansowania zadań samorządowych uniemożliwiają nam nie tylko planowanie, ale i zarządzanie miastem w dłuższej perspektywie” – powiedziała w jednym z wywiadów Danuta Lange, skarbnik Katowic. Czy takie same czynniki zewnętrzne uwzględniał pan przy składanym projekcie budżetu na 2024 r.?

Zgadzam się w pełni ze stwierdzeniem pani skarbnik, i dodałbym, że nie tylko w dłuższej perspektywie, ale i w bieżącej, codziennej pracy. Mam na myśli chociażby wprowadzane, prawie z dnia na dzień, zmiany w systemie podatkowym w ramach Polskiego Ładu w 2022 roku. Uważam, że przy projektowaniu budżetu na 2024 rok nie obyło się bez wielu wątpliwości.

Co było najtrudniejsze w planowaniu budżetu na 2024 rok? I czym budżet złożony do 15 listopada różni się od tego realizowanego w 2023 roku?

Najistotniejszym problemem przy planowaniu budżetu jest spięcie jego części bieżącej tak, aby osiągnąć bezpieczny poziom nadwyżki operacyjnej. Nadal mamy wysoką inflację, która wpływa na koszt realizacji zadań inwestycyjnych i bieżących. Rosnący poziom minimalnego wynagrodzenia determinuje wzrost presji płacowej pracowników, co chcemy uwzględnić przy planowaniu płac na 2024 rok. W Czarnym Borze budżet na 2023 i 2024 rok to przede wszystkim inwestycje, bowiem wydatki majątkowe stanowią ok. 60 proc. budżetu. Jak pokazały ostatnie lata, problemem nie było pozyskanie środków zewnętrznych, ale bardziej po pierwsze, zmieszczenie się w planowanych nakładach na zadania inwestycyjne, a po drugie, znalezienie wykonawców chcących i będących w stanie zrealizować zaplanowane prace.

Czy oszacowaliście potencjalny spadek kolejnych dochodów będący skutkiem proponowanych zmian w podatkach dochodowych po wyborach?

Dla mnie to na razie tylko propozycje. W zakresie zmian liczę przede wszystkim na jedną. Mam na myśli zapis umowy koalicyjnej mówiący o wprowadzeniu zasady minimum 6-miesięcznego vacatio legis dla zmian w prawie podatkowym. Jeżeli zmiany w podatkach będą wprowadzane z takim wyprzedzeniem, przy uwzględnieniu obecnego mechanizmu naliczania udziałów w PIT i CIT dla samorządów, wówczas będziemy mieli czas na szacunki i dostosowanie się do nowej rzeczywistości. Mam nadzieję, że w ślad za zwiększeniem kwoty wolnej od podatku władze zapewnią samorządom większy udział w PIT i CIT, aby w ten sposób nie do-
prowadzać do spadku wpływów z tego tytułu. Wracając do szacunków, w mojej ocenie my, jako samorządy, nie mamy wystarczających danych, abyśmy mogli rzetelnie określić dokładne kwoty spadku udziałów w PIT czy CIT, więc to chyba strata czasu, aby na chwilę obecną dokonywać takich obliczeń. Wielu polityków przez ostatnie lata prowadziło politykę wyrównywania szans małych gmin wobec dużych ośrodków miejskich.

Czy z perspektywy skarbnika niewielkiej jednostki (liczba mieszkańców ok. 4,8 tys.) to
wyrównywanie szans odbywało się w sposób racjonalny, z korzyścią dla małych JST?

Uważam, że z punktu widzenia małych gmin zastrzyki finansowe, jakie otrzymywaliśmy w ostatnich latach, były korzystne, a w wielu przypadkach wręcz zbawienne z punktu widzenia zbilansowania budżetów i zapewnienia płynności finansowej. Powiem tak, dla mojej małej gminy na pewno było to racjonalne, chociaż zdaję sobie sprawę, że inny podgląd wyrażają skarbnicy większych samorządów.

Jest pan przedstawicielem Dolnośląskiego Forum Skarbników w Krajowej Radzie Forów Skarbników JST działającej przy FRDL. Czy w Krajowej Radzie podejmowane są kroki w kierunku zbilansowania budżetów samorządów?

Bilansowanie się budżetów jest podstawowym problemem, o jakim rozmawiamy podczas każdego spotkania i taki temat będzie przewodnim podczas VI Krajowego Kongresu Forów Skarbników w marcu 2024 roku. Tak naprawdę wszystkie wspólnie wypracowane stanowiska i postulaty, wysyłane do instytucji rządowych, wiążą się z bilansowaniem finansów samorządowych i zapewnieniem stabilności finansowej i prawnej.